Energiezuinig wonen in...
(een jaren ‘50 woning)

Voor de verduurzaming van je huis maakt het nogal een verschil of je in een monument woont, of in een jaren ‘80 doorzonwoning. In de reeks Energiezuinig wonen in… voeren energiecoaches Noël Liégeois en Bert Dierick van CNME Maastricht je langs een aantal veelvoorkomende woningtypen, elk met z’n eigen kenmerken. Dit keer: de jaren ‘50 woning.

‘Revolutiewerk’ noemen Bert en Noël de jaren ‘50 woning. In de wederopbouw telde vooral snelheid. Kwaliteit was ondergeschikt. “De huizen hebben rechte hoeken, niks frivools”, zegt Bert. Maar de gelijkvormigheid van de naoorlogse jaren heeft ook een voordeel. “Het maakt het net wat makkelijker om ze nu van extra isolatie te voorzien.” De seriebouw biedt bovendien de optie om samen met je buren op te trekken. Noël: “Als je met meerdere buren maatregelen treft, scheelt dat in de prijs.”

Woningen uit deze periode zijn met spouw gebouwd. Of die spouw ook geïsoleerd kan worden, is afhankelijk van het voegwerk. Tijdens het metselen kan cement uit de voegen ontsnappen: de zogenaamde ‘baarden’. Als die niet zijn weggeveegd, is de afstand tussen de binnen- en de buitenmuur kleiner dan je denkt. Noël: “Bij na-isolatie moet een bedrijf met camera’s onderzoeken of dat te doen is.”

Houten beganegrondvloer 

Een ander aandachtspunt is de beganegrondvloer. Vaak zijn de woningen gebouwd met houten vloeren. “Die houten beganegrondvloeren zitten er nog veel”, zegt Noël. “Je merkt ze niet op, omdat er vaak van alles overheen zit.” Eronder zit meestal een kruipruimte van 40 tot 50 cm hoog. Luchtcirculatie zorgt ervoor dat het hout niet gaat rotten. Maar de woningen zijn klein, waardoor veel bewoners kiezen voor een aanbouw aan de achterkant. “Dan ben je die ventilatie kwijt”, waarschuwt Noël. 

Ook kent de energiecoach huizen zonder kruipruimte. “Dan wordt het moeilijk om isolatie aan te brengen zonder een hele vloer weg te breken.” In de wijk Bosscherveld is precies dat laatste gebeurd. Noël: “De houten vloeren zijn uit de woningen gehaald, er is zand ingegooid, een laagje plastic, tempex, en daaroverheen een laag beton.” Goed voor de energierekening en voor het klimaat, maar wel een flinke klus. 

Tip: Zet bij vriesweer je verwarmingsketel eens op 40 of 50 graden. Krijg je je huis warm? Dan kan je huidige systeem de overstap op een warmtepomp aan.

Is het eigenlijk nodig om zo’n houten beganegrondvloer uit je huis te halen? “Wij zijn principe terughoudend”, zegt Noël, “behalve als je vloerverwarming aan wilt leggen.” “Dan moet je wel”, vindt ook Bert. “Anders ontsnapt de helft van je warmte naar beneden, en gaat maar de helft je kamer in. Als je zo’n vloer aanpakt, kun je er een mooi dik pak isolatie in verwerken. Dan ontsnapt er niks meer.”

Beton ‘op staal’

En bij een betonnen vloer? Bert: “Bij een vloer met kruipruimte kun je aan de onderzijde isolatie plaatsen: dan krijg je een pakket met schuim, dekens en folies. Aan de bovenzijde worden de leidingen voor vloerverwarming vaak in de cementen afwerkvloer gefreesd. Die verwarmen met 30 graden, heel geleidelijk. De energiekosten zijn door die lage temperatuur veel lager dan bij traditionele ketels. Je hebt minder energie nodig voor hetzelfde resultaat.”

Alleen met een betonnen vloer ‘op staal’, dus rechtstreeks op het zand, heb je een probleem. “Een isolatiepakket bovenop de vloer is centimeters dik”, zegt Bert. “Dat is een pakket van jewelste. Dan kom je met je deuren niet meer weg. En je vloer eruit halen om daaronder te isoleren, is een wel heel ingrijpende maatregel. Het is de vraag of dat rendabel is.” 

Comfort

Het antwoord op die vraag is onder meer afhankelijk van je woonplannen. Bovendien, vindt Bert: sommige dingen kun je nu eenmaal niet combineren. “Met een oude Daf kun je ook geen caravan trekken. Dan moet je met een tent gaan kamperen. Misschien moet je in zo’n woning ook zeggen: die vloer, daar is helaas weinig aan te doen.” “Plaatselijk zou je elektrische vloerverwarming kunnen leggen”, zegt Noël. “En je kunt kijken of je kunt overstappen op wandverwarming. Dan kan de elektrische vloerverwarming er voor het comfort bij.”

Vaak zijn de woningen uitgerust met dikke radiatoren. “Zet je verwarmingsketel bij heel koud weer eens op 40, 50 graden”, raadt Bert aan. “Als het een week goed koud is, is bij oudere woningen het warmteverlies het grootst. Als het dan lukt je woning warm te krijgen, kun je met je huidige systeem de overstap naar een warmtepomp overwegen. Lukt het bij 0 graden wel, en bij -5 niet? Overweeg dan een hybride systeem met daarbij een zonneboiler. Hard vriezen doet het toch maar een paar dagen per jaar.”