Energiezuinig wonen in...
(een monument)

Voor de verduurzaming van je huis maakt het nogal een verschil of je in een monument woont, of in een jaren ‘80 doorzonwoning. In de reeks Energiezuinig wonen in… voeren energiecoaches Noël Liégeois en Bert Dierick van CNME Maastricht je langs een aantal veelvoorkomende woningtypen, elk met z’n eigen kenmerken. Dit keer: het monument.

In de regio Zuid-Limburg vind je monumentale woningen in allerlei vormen en maten. Van vakwerkhuizen tot oude tot oude herenhuizen met authentieke elementen. De verduurzaming van zo’n woning is altijd maatwerk. “Ieder gebouw is uniek, dus iedere situatie verlangt een unieke benadering”, zegt Noël. 

Oog voor historie

Ook de energiecoaches hebben nadrukkelijk aandacht voor de geschiedenis van een gebouw. “Zo’n gebouw heeft vaak al heel wat metamorfoses doorgemaakt”, lacht Noël. “Wat niet waardevol is, mag je zomaar veranderen en up to date maken. Maar je wilt niks afschrijven wat behouden moet blijven, dus dat moet zorgvuldig gebeuren.” “Binnen ons team hebben we die kennis”, vult Bert aan. “Noël weet er praktisch alles van. Begin er niet zelf aan, maar vraag deskundig advies.” 

"Tip: Neem altijd contact op met de gemeente, want voor veel wijzigingen moet je toestemming vragen."

De energiecoaches raden aan te beginnen met een bouwhistorisch onderzoek, zodat een specialist je kan vertellen wat er wel en niet mag. “De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed biedt onderzoekssubsidies voor het advies”, aldus Bert, “en een speciale website voor de verduurzaming van monumenten.” Sommige gebouwen staan in het gemeentearchief tot in detail beschreven. Neem daarom ook altijd contact op met de gemeente, raadt Noël aan, want voor veel wijzigingen moet je toestemming vragen. 

Dat geldt ook als je woning onderdeel is van een beschermd stadsgezicht. Noël: “Is je huis een monument of beschermd stadsgezicht, dan mag bijvoorbeeld niet zomaar zonnepanelen plaatsen. Bij een monument moeten ze passen bij het uiterlijk van het pand en technisch zijn aangepast. Bij een beschermd stadsgezicht mogen de panelen vanaf de straat meestal niet te zien zijn. Al vinden sommige gemeenten dat niet zo’n punt.”

Speciale oplossingen

Kan het eigenlijk wel, energiezuinig wonen in een monument? “Absoluut!”, vindt Noël. “Elementen als glas in lood, mooie trappen en markant houtwerk leveren natuurlijk beperkingen op. Maar er kan nog een heleboel.” Bert en Noël kennen monumenten in Bosscherveld die zo sterk verduurzaamd zijn, dat ze nu met een warmtepomp verwarmd worden. Of neem de vakwerkhuizen in het Heuvelland. Noël: “Aan de buitenkant kun je bij zo’n huis niks doen, maar aan de binnenzijde zijn ze meestal afgewerkt met leem. Vaak kun je er binnenwanden plaatsen met wandverwarming erin.”

Die binnenwanden zijn in meer monumenten een oplossing. Ook zijn er producten die speciaal voor dit soort gebouwen zijn ontwikkeld. Zoals speciaal isolerend glas met folie in plaats van een spouwtje. Daardoor zijn de ramen lichter dan normaal en geschikt voor oude kozijnen. Voor dit soort speciale toepassingen geeft een gemeente meestal wel toestemming. Ze zijn wel kostbaarder dan de gangbare oplossingen. Ook hier kan de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed helpen. 

Ook De Groene Menukaart biedt tips voor energiezuinig wonen in een monument: www.degroenemenukaart.nl